Hoe kom je aan opdrachten? Vaak een prangende vraag. Niet alleen voor startende tekstschrijvers, maar ook voor de ervaren zzp’er die ‘in tijden van crisis’ de hoeveelheid werk ziet slinken, of die gemakkelijker boeiende tekstklussen wil krijgen. Mijn advies: wees een magneet.
Natuurlijk, er bestaat ‘koude acquisitie’. Je belt een organisatie en biedt je diensten aan. Er zijn vast schrijvers met goede verkoop-skills, maar voor mij werkt deze methode niet. Het voelt geforceerd en opdringerig. Ik geloof meer in de indirecte acquisitie: je doet je werk goed en enthousiast en deelt je ervaring. Je vestigt je naam daarmee, zodat een opdrachtgever aan je denkt wanneer hij eenmaal een bepaalde tekstvraag heeft. Dat kan trouwens ook een collega-tekstschrijver zijn die zelf geen tijd heeft, of die een bepaalde opdracht beter bij jou vindt passen dan bij zichzelf. Onderschat de waarde van dat netwerk niet.
Een magneet heeft van nature aantrekkingskracht; die hoeft daar weinig voor te doen. Hoe word je zo’n magneet of hoe versterk je je magneetkracht? Zes tips.
Kies je profiel: waarvoor wil jij een magneet zijn?
Specialiseer je, dan weten mensen je sneller te vinden. Zo zijn er redacteuren die zich vooral richten op milieueffectrapportages of subsidieaanvragen. ‘Ik doe van alles’ werkt niet. Wanneer moeten mensen een opdrachtgever dan naar jou doorverwijzen? Denk aan een specifiek inhoudelijk terrein (natuur, onderwijs), aan een teksttype (onderzoeksrapporten, folders, prezi’s, nieuwsbrieven, beleidsnota’s, advertenties, twitterbio’s), aan een specifieke doelgroep (kamerleden, jongeren, allochtonen) of klantgroep (adviesraden, mkb-bedrijven in het noorden van Nederland). Het kunnen ook meerdere ‘niches’ zijn.
Als je je profiel hebt: laat het anderen weten. Dat kan via je eigen site, via Tekstnet, LinkedIn et cetera. Belicht op je site projecten die met je magneet te maken hebben, twitter juist dáárover, vraag recommendations juist op dat gebied. Des te groter wordt je aantrekkingskracht.
Publiceer en claim je expertise
Gemakkelijk gezegd. Maar hoe doe je dat als starter? Ook dan kun je aan een portfolio werken, met teksten die je voor vrijwilligersorganisaties, een sportvereniging of bevriende ondernemers hebt geschreven. En zelfs als je nog weinig ervaring hebt op een bepaald gebied, kun je als autoriteit gezien gaan worden. Wie vanaf nu gaat twitteren over tentoonstellingsteksten (zoek en retweet relevante berichten hierover), wordt daar op een zeker moment vanzelf mee in verband gebracht. Of start een LinkedIngroep erover.
Begin een blog over je specialisatie (bij mij bijvoorbeeld Persberichtenblog; dat kan heel eenvoudig via WordPress), open een apart twitteraccount (@persberichtblog) of schrijf een boek (Persberichtenwijzer) of een artikel in een vakblad. Bezoek relevante congressen en symposia (er zijn er ook veel gratis!) en maak er een verslag van (misschien kun je je entreekaartje ruilen voor het verslag?). Bespreek relevante literatuur, houd interviews met experts.
Een artikel, blog of boek is een perfect excuus om mensen te benaderen (‘ik schrijf een boek over speeches, en nu zou ik u graag interviewen’) en een goede aanleiding om relevante actuele publicaties bij te houden en je kennis bij te spijkeren. Bovendien: als je publiceert, heb je iets zinvols te geven aan collega’s en potentiële opdrachtgevers. Je kunt ze bijvoorbeeld een linkje sturen en zo op een prettige manier in contact komen. Daar komt de ‘wet van de wederkerigheid’ nog bij: wie iets krijgt, heeft onbewust de neiging om iets terug te geven. Zo is bijvoorbeeld bekend dat wie met een enquêteformulier een potlood meestuurt, een hogere respons kan verwachten. Modern gezegd: Geven is Het Nieuwe Krijgen.
Doe wat je leuk vindt
Zowel qua werk als qua vrijwilligerswerk en hobby’s. Plezier vergroot je ‘gunfactor’. Opdrachtgevers besteden graag iets uit aan iemand die ze sympathiek vinden. Andersom: doe geen dingen waar je niet blij van wordt. Ga niet telefonisch verkopen als dat je niet ligt. Werk niet onder je tarief of via een bureau of geef geen rechten uit handen als je daar eigenlijk boos van wordt of als je het uit angst doet (‘anders heb ik geen werk’). Als jij niet in jezelf gelooft, waarom zou de opdrachtgever dat dan doen? Zeg ‘nee’ als je te druk bent of als je het contact niet prettig vindt verlopen. ‘Nee’ zeggen gaat gemakkelijker als je collega’s kent die je vervolgens kunt aanbevelen. Speel bewust opdrachten aan anderen door als dat werk minder bij je past. Heb je het idee dat je je dat niet kunt permitteren? Die keuze is aan jou uiteraard. Er moet brood op de plank. Realiseer je wel dat je snel meer van hetzelfde krijgt. Als je de opdracht goed hebt uitgevoerd, komt de opdrachtgever bij je terug met een zelfde vraag, of beveelt hij je aan bij wie vergelijkbare opdrachten heeft. Kies je werk dus bewust. Oefen je in het vertrouwen dat wat goed bij jou past, ook naar jou toe zal komen. Daarvoor helpt de volgende tip.
‘Programmeer jezelf’, visualiseer
Durf te dromen! Stel je geregeld voor dat je bereikt wat je wilt bereiken, in geuren en kleuren. Dat je je ideale opdracht krijgt, precies passend bij jouw profiel en dat die perfect verloopt. Vergelijk het met atletiekcoaches die hun sporters vragen zich de wedstrijd vooraf voor te stellen, inclusief het erepodium na afloop. Zo geef je jezelf een mentale opdracht; ook je onbewuste gaat aan de slag om het werkelijkheid te laten worden. Je oefent in gedachten het gedrag dat voor die topprestatie nodig is. En je raakt alerter op signalen uit de omgeving die je brengen waar je wilt uitkomen.
Wie heeft niet de ervaring dat als je je met een onderwerp bezighoudt, de krant er ‘ineens’ mee volstaat? Je oog valt er eerder op, juist omdát je ermee bezig bent.
Geloof je niet werkelijk dat je het kunt? Dan kunnen affirmaties helpen: positief geformuleerde bevestigingen zoals ‘ik ben vol zelfvertrouwen’ of ‘de juiste opdrachten komen vanzelf naar me toe’ of een hele gerichte voor jouw profiel. Herhaal deze affirmaties gedurende de dag in je hoofd, zet ze op briefjes in je agenda, op je desktop, hang ze op het prikbord in de wc… Vaak denken we te klein, en beperken we onszelf daarmee. Om Einstein te citeren: “Your imagination is your preview of life’s coming attractions.”
Laat je taalgebruik voor je werken
Beperkende gedachten en uitspraken helpen je juist niet de goede richting uit. Wees er alert op, en probeer jezelf te bevragen: is deze uitspraak waar of slechts mijn aanname? Bijvoorbeeld: ‘Je komt er nu eenmaal niet tussen bij dat tijdschrift’. Als je er zo over denkt, zal het niet gemakkelijker gaan. Of ‘Ik kan dat nooit’. Kun je het ombuigen tot ‘Ik kan het nog niet zo goed als ik zou willen’? Dat is minder definitief. Breng te absolute uitspraken terug tot de feitelijke proporties. Denk verder aan ‘Ik moet die mail sturen’ en vergelijk die met ‘Ik wil die mail sturen’. Wat wil je? Daar gaat magneetkracht van uit. Richt je op wat je wél wilt in plaats van op wat je níet wilt. Zo is dat in andere communicatie ook: ‘Hier geen fietsen plaatsen’ is een minder goed bordje dan ‘Fietsen in het rek’. De positieve formulering (zonder ‘niet’ of ‘geen’) krijgt meer navolging.
Een andere manier waarop taal in je voordeel kan werken bij acquisitie, is door de woordkeus van je (potentiële) klant over te nemen. Dat heeft hetzelfde effect als wanneer je iemands houding spiegelt in een gesprek: mensen voelen zich meer bij je op hun gemak, vinden je sympathieker. Vaak gaat dit spiegelen overigens onbewust.
Vier je successen
Gaat het naar wens? Geniet ervan, wees dankbaar en deel dat gevoel met de wereld. Mensen sluiten zich graag aan bij wie (zichtbaar) succes heeft. Anderen hebben immers ook al voor die persoon gekozen. Daarom geloof ik er ook niet in om op profielen te melden dat je opdrachten zoekt, of je in te schrijven bij sites voor werk. Koester je klanten; het zijn je ambassadeurs. Ze maken vanzelf reclame voor je. Je kunt ook voor jezelf een successenlijst bijhouden, met wat je allemaal hebt bereikt, en daar regelmatig op kijken. Wat je de aandacht geeft, groeit.
Gaat het (nog) niet naar wens? Van veel ervaringen kun je leren. Een opdracht niet gekregen? Vraag de opdrachtgever naar zijn/haar motivatie. Doe dat trouwens ook als je ‘m wel hebt gekregen: waarom kozen ze voor jou?
Uiteraard is het om opdrachten te krijgen ook handig om offertes te kunnen schrijven, de juiste mensen te kennen, goed werk te leveren, een passend tarief te hanteren et cetera. Daarover in andere delen van deze gids meer. Succes en geniet!
Hoe noem jij het?
- Een opdracht winnen: Je ervaart acquisitie als competitie.
- Een opdracht bemachtigen: Het heeft moeite gekost, er zijn meer ‘kapers op de kust’.
- Een opdracht binnenslepen: Het was hard werken, iets was elders en is nu bij jou.
- Een opdracht ergens weghalen: Het was eigenlijk niet de bedoeling dat hij bij jou terecht kwam?
- Een opdracht krijgen: Iemand heeft je de opdracht gegeven.
Leestips
- Judith Webber, Kies en ze kiezen jou; een praktische gids om pure keuzes te maken (Uitgeverij Scriptum, 2012).
- Michiel Cobben, Verhoog je gunfactor (Uitgeverij Boom/Nelissen, 2011).
- Sprout, ondernemersblad: 9 regels om te overleven in barre tijden (21 februari 2012).
- René Diekstra, Ik kan denken/voelen wat ik wil (Pearson, 2006).
- Robert Cialdini, Invloed; de zes geheimen van het overtuigen (Sdu Uitgevers, 2009).
- Jeanine Mies, ‘Zeg niet wat je niet wilt; de onbedoelde kracht van de ontkenning’ in: Tekstblad 1 (2013).
Dit is een bijdrage van Jeanine Mies uit de Gids voor tekstschrijvers van Tekstnet.