Lelijke woorden zijn er in allerlei vormen en maten. Samen hebben ze één ding gemeen: ze verpesten de boel. In die zin zijn ze te vergelijken met puistjes. Die zijn ook ongewenst en verpesten het aangezicht. De eerste categorie ‘puistwoorden’ zijn woorden die gewichtig klinken, maar eigenlijk niets betekenen. Een top vijf aan ‘gebakken-lucht’-termen: ‘slagvaardig’, ‘dynamisch’, ‘innovatief’, ‘efficiency’ en ‘stukje’.
Een andere categorie ‘puistwoorden’ zijn onnodig geïmporteerde woorden. Neem bijvoorbeeld de term ‘hotspots’. In de gemiddelde reisgids zijn dat de leuke plekken om te stappen en gezien te worden. Maar sommige gemeenten gebruiken de term voor de onveilige plekken in de stad. Waarom heten ‘onveilige plekken’ niet gewoon ‘onveilige plekken’? Dat geldt ook voor woorden als ‘pilot’ (proefproject) en ‘input’ (inbreng).
De laatste categorie ‘puistwoorden’ zijn overbodige nieuwe woorden, zoals ‘pimpen’. Voordat deze worden gebruikt, is het handig om drie vragen te stellen:
• Bestaan er betere termen?
• Is de term mogelijk verwarrend?
• Is de term moeilijk?
Bij drie keer ‘nee’ is de term te gebruiken. Een goed hulpmiddel is het Groene Boekje of de Van Dale. Als het woord daar in staat, is het veilig. Als de antwoorden ‘ja’ luiden, staat de schrijver hetzelfde te doen als met alle andere puistwoorden: ze de tekst uitknijpen. En wel onmiddellijk.
Tip
Niet alleen moeilijke woorden, maar ook vreemde en nieuwe, nog niet breed bekende woorden zijn beter te vermijden.
Ik liet deze site zien aan mijn trainees en een slimmerd zag onmiddellijk dat er op de hoofdpagina van het ambtelijk woordenboek een spatie te veel staat in deze zin: Het is gemaakt voor ambtenaren die [ ] helder willen schrijven en een persoonsvorm ontbreekt in een zin onder het kopje Puistwoorden: Daarom zijn te vergelijken met puistjes. Ik had beloofd dat te melden. Bij dezen, zou ik willen zeggen als dat zou mogen.
Goede tip, bedankt. Meteen aangepast!