Op de tv-schermen in mijn sportschool word ik regelmatig geconfronteerd met het programma ‘Say yes to the dress’. Hierin krijgt een aanstaande bruid een stuk of tien bruidsjurken voorgeschoteld, waaruit ze er één mag kiezen. Als zelfstandig tekstschrijver heb je meestal niet de keuze uit tien opdrachten tegelijk. Moet je dan maar ja zeggen tegen elke opdracht?
Het lijkt een automatisme bij veel ondernemers: zodra ze een opdracht krijgen aangeboden, nemen ze hem direct aan. Pas daarna kijken ze of ze er eigenlijk wel tijd voor hebben en of de opdracht wel bij hun capaciteiten past. Zo niet, dan proberen ze het met kunst- en vliegwerk op te lossen of ze huren een collega in.
Meer, meer, meer
Natuurlijk valt er voor deze praktijk veel te zeggen. Immers, hoe meer opdrachten je hebt, hoe meer geld je verdient, hoe meer ervaring je opdoet en hoe groter je portfolio wordt. Bovendien is het prettig voor je opdrachtgevers dat ze altijd op jou kunnen rekenen. En tja, misschien zit er af en toe een opdracht bij die op het eerste gezicht minder goed bij je past. Maar evengoed valt die klus hartstikke mee en gaat er een wereld voor je open.
Cursus Nee zeggen
Toch heeft altijd ja zeggen ook zijn nadelen. Niet voor niets vroeg iemand op het Tekstnet-forum laatst of hij ook een cursus Nee zeggen kon krijgen. Ten eerste ligt overwerktheid op de loer. Opdrachten volgen elkaar nooit netjes op, dus heb je er al gauw meerdere tegelijk. Dat vraagt niet alleen veel werkuren, maar ook veel organisatie en jongleerkunst.
Ten tweede is de kans groot dat je door altijd ja te zeggen, ook opdrachten op je bord krijgt die niet leuk zijn of slecht verdienen. Of opdrachten waar je onevenredig veel moeite voor moet doen, omdat ze je gewoon niet zo goed liggen. Natuurlijk kun je van die opdrachten leren en zoals eerder gezegd: soms vallen ze mee. Maar het is de vraag of je je energie niet beter in iets anders kunt steken waar je wél gelukkig van wordt.
Tot slot is het niet handig om elke opdracht aan te nemen, als je je wilt profileren met een bepaalde expertise. Als jij bijvoorbeeld dé tekstschrijver wilt zijn op onderwijsgebied, komt het niet erg overtuigend over als je portfolio vol staat met teksten over zorg, techniek of woningbouw. Om expertise op te bouwen, zul je veel uren moeten maken in jouw vakgebied. Die uren haal je niet als je steeds andere opdrachten aanneemt.
In de toekomst kijken
Om die redenen zou ik iedereen aanraden om eens wat vaker nee te zeggen. Toch zie ik bij mezelf en anderen steeds weer hoe moeilijk dat is. Bij mij komt dat bijvoorbeeld doordat ik mijn opdrachtgevers niet wil teleurstellen of doordat ik bang ben om inkomsten te missen. Maar de belangrijkste hobbel is dat ik niet in de toekomst kan kijken. Want als ik zou weten dat ik volgende week de ideale opdracht krijg, kan ik vandaag makkelijk nee zeggen tegen een minder leuke klus. En als ik zeker zou zijn dat mijn huidige opdracht een mooi vervolg krijgt, kan ik voorlopig elk aanbod afwijzen.
Altijd de duurste
Daarom ben ik wel eens jaloers op de deelnemers aan ‘Say yes to the dress’. Zij weten immers precies waar ze uit kunnen kiezen. En negen jurken afwijzen is geen enkel probleem. Ik troost me met de gedachte dat ze daarvoor wel diep in de buidel moeten tasten. Want de gekozen jurk is altijd de duurste.
Fijn om je blog terug te lezen, Marlies. Het is al even geleden gepubliceerd, maar (uiteraard) nog steeds actueel. Mijn probleem is dat ik weleens ja zeg tegen klussen waarvan mijn onderbuik eigenlijk al weet dat ik er diep ongelukkig van word. Waarom ik daar dan niet meteen eerlijk over ben? Angst om inkomsten mis te lopen, of inderdaad het idee dat ik een opdrachtgever niet teleur wil stellen. Consequentie is dan soms wel dat ik zelf vervolgens zo ongelukkig word van de job, dat het ook zijn wissel trekt op mijn andere werk en soms zelfs op mijn privésituatie. Dus vaker nee zeggen, eerlijk zijn: ik kan het alleen maar beamen. En ik heb net weer een leerzame les geleerd die er hopelijk voor zorgt dat ik me in het vervolg niet meer in zo’n situatie manoeuvreer. 😉
Wat een slim bezinning! Kiezen is de moeilijkste maar het helpt of je op je eigen waarden baseert en of je tijd neemt om na te denken voordat je beslist volgens mij. Soms zeggen we “ja” te snel, en het schadt onse belangen.
Je hebt gelijk, Francoise. Tijd nemen en weten wat je belangrijk vindt, dat is de clou.
De balans slaat bij mij ook wel eens door naar de verkeerde kant. Dan baal ik van de financiele en planmatige onzekerheid die met het ondernemerschap samenhangt. Maar gelukkig is dat maar heel af en toe en dan denk ik snel aan hoe ik me zou voelen als ik voortaan op één plek elders bij één vaste werkgever doe waarvoor ze me hebben aangenomen. Dat is helemaal niets voor mij weet ik uit ervaring!
Mooi geschreven Marlies, graag gelezen!
Dank je wel, Sonja!
O ja, en het is precies wat je zegt, zeker als je zoals ik vooral kleine opdrachten doet: ik kan niet in de toekomst kijken. Je zegt dus al gauw ja, maar dan loop je het risico dat alles opeens tegelijk komt. Vandaar laatst ook deze verzuchting: https://www.mattijsdiepraam.nl/index.php/2019/08/29/zo-ziet-mijn-businessmodel-als-tekstschrijver-eruit/
Ha, leuk dat mijn verzuchting de aanleiding was voor een blog! Ik begin nu net aan mijn maand vrij, dus de komende tijd zeg ik alleen maar nee… Ik begrijp overigens je tips, maar ik snoei niet zo makkelijk met de criteria die je aanlegt. Ik moet zelfs tegen opdrachten van vaste klanten nee zeggen, in branches waarin ik gespecialiseerd ben. Ik zit alleen met één categorie opdrachten van het type ‘slechtbetaald, maar het allerleukste van allemaal’. Daar kan ik mee stoppen, maar dan snij ik ook een stuk van mijn ziel weg en ben ik alleen maar een tekstfabriek.
Bij twijfel: volg je hart, twitterde collega Gert Hardeman als reactie op dit blog. En dat geldt natuurlijk helemaal voor die slechtbetaalde (of onbetaalde), maar o zo leuke opdrachten. Maar het blijft lastig, hoor, want opdrachten kunnen ook mee- of tegenvallen. Voor nu in ieder geval een fijne vrije maand toegewenst!