Welke. Veel te vaak kom je dat woord tegen in een tekst waar nog geen tekstschrijver aan te pas is gekomen. Waarom toch? Ik protesteer tegen het verwelken!
Laatst kwam er weer zo’n zin voorbij: ‘Wij hebben een voor u bestemde zending aan de bezorgdienst overgedragen welke de aflevering zal verzorgen.’ Dit keer in een bevestigingsmail voor een boek dat ik had besteld. En mijn yogaleraar maakt het wel heel bont in een nieuwsbrief: ‘Wij streven ernaar om de laatste weken van augustus twee yogaweken aan te bieden die worden gegeven door Marcel, welke over niet al te lange tijd zullen worden aangekondigd.’
Ook in teksten die ik redigeer staat regelmatig het woord welke waar het niet hoort. Helaas kun je het niet helemaal op de automatische piloot vervangen door die of dat. Er is meestal nog wel meer mis, zoals ook in deze voorbeeldzinnen. Maar het gaat me nu om welke.
Formele schrijftaal
Op de site van de Taalunie wordt het gebruik van welke trouwens niet helemaal neergesabeld. Op de vraag of het woord correct is in de zin ‘De regels welke in acht moeten worden genomen, staan op schrift?’ is het antwoord: ‘Ja, maar dit gebruik is alleen geschikt voor formele schrijftaal. In algemene teksten en in spreektaal is het gebruik van welke als betrekkelijk voornaamwoord af te raden; goede alternatieven zijn die of vormen als waaraan, waarin, waardoor enzovoort.’
Welke is alleen geschikt voor formele schrijftaal, vindt de Taalunie. Maar daar willen we nu juist vanaf! Formele schrijftaal is nergens voor nodig. Het is een manier om informatie ingewikkeld te maken. Duurdoenerij. Verhullende taal, vaak gebruikt door mensen die er geen belang bij hebben dat hun tekst écht wordt gelezen en begrepen.
Dikdoenerij
Soms is welke wel juist, stelt de Taaladviesdienst van Onze Taal: ‘Als het woord waarnaar wordt verwezen in dezelfde of in andere bewoordingen wordt herhaald in de bijzin, móét overigens welke gebruikt worden. Het is dan een bijvoeglijk gebruikt betrekkelijk voornaamwoord: Vooral zijn neiging tot dikdoenerij, welke eigenschap zich het duidelijkst manifesteert in zijn schrijfstijl, leidt vaak tot onleesbare rapporten.’
Technisch gezien klopt het bovenstaande vast wel. Maar de tekst kan zoveel duidelijker met een kleine verbouwing: ‘Vooral zijn neiging tot dikdoenerij, een eigenschap die zich het duidelijkst manifesteert in zijn schrijfstijl, leidt vaak tot onleesbare rapporten.’
Daarom pleit ik tegen verwelken. Behalve dan in dit gedichtje:
Rozen verwelken, schepen vergaan
Maar duidelijke taal, blijft altijd bestaan
Foto door Philipp Sewing gevonden op Unsplash.
