Op de tv-schermen in mijn sportschool word ik regelmatig geconfronteerd met het programma ‘Say yes to the dress’. Hierin krijgt een aanstaande bruid een stuk of tien bruidsjurken voorgeschoteld, waaruit ze er één mag kiezen. Als zelfstandig tekstschrijver heb je meestal niet de keuze uit tien opdrachten tegelijk. Moet je dan maar ja zeggen tegen elke opdracht?
Het lijkt een automatisme bij veel ondernemers: zodra ze een opdracht krijgen aangeboden, nemen ze hem direct aan. Pas daarna kijken ze of ze er eigenlijk wel tijd voor hebben en of de opdracht wel bij hun capaciteiten past. Zo niet, dan proberen ze het met kunst- en vliegwerk op te lossen of ze huren een collega in.
Meer, meer, meer
Natuurlijk valt er voor deze praktijk veel te zeggen. Immers, hoe meer opdrachten je hebt, hoe meer geld je verdient, hoe meer ervaring je opdoet en hoe groter je portfolio wordt. Bovendien is het prettig voor je opdrachtgevers dat ze altijd op jou kunnen rekenen. En tja, misschien zit er af en toe een opdracht bij die op het eerste gezicht minder goed bij je past. Maar evengoed valt die klus hartstikke mee en gaat er een wereld voor je open.
Cursus Nee zeggen
Toch heeft altijd ja zeggen ook zijn nadelen. Niet voor niets vroeg iemand op het Tekstnet-forum laatst of hij ook een cursus Nee zeggen kon krijgen. Ten eerste ligt overwerktheid op de loer. Opdrachten volgen elkaar nooit netjes op, dus heb je er al gauw meerdere tegelijk. Dat vraagt niet alleen veel werkuren, maar ook veel organisatie en jongleerkunst.
Ten tweede is de kans groot dat je door altijd ja te zeggen, ook opdrachten op je bord krijgt die niet leuk zijn of slecht verdienen. Of opdrachten waar je onevenredig veel moeite voor moet doen, omdat ze je gewoon niet zo goed liggen. Natuurlijk kun je van die opdrachten leren en zoals eerder gezegd: soms vallen ze mee. Maar het is de vraag of je je energie niet beter in iets anders kunt steken waar je wél gelukkig van wordt.
Tot slot is het niet handig om elke opdracht aan te nemen, als je je wilt profileren met een bepaalde expertise. Als jij bijvoorbeeld dé tekstschrijver wilt zijn op onderwijsgebied, komt het niet erg overtuigend over als je portfolio vol staat met teksten over zorg, techniek of woningbouw. Om expertise op te bouwen, zul je veel uren moeten maken in jouw vakgebied. Die uren haal je niet als je steeds andere opdrachten aanneemt.
In de toekomst kijken
Om die redenen zou ik iedereen aanraden om eens wat vaker nee te zeggen. Toch zie ik bij mezelf en anderen steeds weer hoe moeilijk dat is. Bij mij komt dat bijvoorbeeld doordat ik mijn opdrachtgevers niet wil teleurstellen of doordat ik bang ben om inkomsten te missen. Maar de belangrijkste hobbel is dat ik niet in de toekomst kan kijken. Want als ik zou weten dat ik volgende week de ideale opdracht krijg, kan ik vandaag makkelijk nee zeggen tegen een minder leuke klus. En als ik zeker zou zijn dat mijn huidige opdracht een mooi vervolg krijgt, kan ik voorlopig elk aanbod afwijzen.
Altijd de duurste
Daarom ben ik wel eens jaloers op de deelnemers aan ‘Say yes to the dress’. Zij weten immers precies waar ze uit kunnen kiezen. En negen jurken afwijzen is geen enkel probleem. Ik troost me met de gedachte dat ze daarvoor wel diep in de buidel moeten tasten. Want de gekozen jurk is altijd de duurste.
