Zittend op zijn bed vertelt de man zijn verhaal. Hij zoekt naar de woorden om verbinding te maken met mij en mijn lezers. Soms verzint hij nieuwe woorden door creatieve combinaties van bestaande woorden. Ik zie een man die zich bewust is van zijn beperking, maar alles uit de kast haalt om mij een inkijkje te geven in zijn leven. Ik interview hem, omdat de complexe, moderne samenleving mensen als hij onvoldoende begrijpt. Mijn doel is een brug te bouwen tussen hem en de lezers die zijn beperking niet hebben.
De man functioneert op het niveau van een 8-jarig kind. Hij woont zelfstandig en krijgt begeleiding thuis. Licht verstandelijk beperkten zijn kwetsbaar. Zij raken gemakkelijk in de schulden en zijn vatbaar voor de verleiding van drugs en criminaliteit. Over deze kwetsbaarheid schrijf ik een artikel voor een maatschappelijk betrokken tijdschrift.
Communicatiestijlen
Als tekstschrijver interview ik veel mensen. Ik houd daarvan, omdat ik zo veel verschillende mensen ontmoet. Ieder communiceert op zijn eigen manier. Sommigen steken meteen van wal met lange verhalen, waarin de antwoorden op mijn vragen voorbijkomen zonder dat ik ze hoef te stellen. Anderen antwoorden kortaf en ontwijkend, zodat ik eindeloos moet doorvragen om een fatsoenlijk verhaal te krijgen. De verscheidenheid houdt het uitdagend.
Afstemmen
Sociale interactie betekent: je afstemmen op de persoon met wie je communiceert. Wie interviewt, doet daar nog een schepje bovenop. Ik communiceer doelgericht om dingen te weten te komen. Tijdens het interviewen blijf ik mezelf de vragen stellen. Wie is deze persoon? Hoe moet mijn vragen stellen? Hoe stuur ik het gesprek zo dat hij vertelt wat ik wil weten? Kortom: hoe stem ik mij af op deze persoon?
Lastige afstemming
Soms is die afstemming lastig. Neem de man die ik zojuist omschreef. Hij functioneert op het niveau van een kind, maar is zich bewust van zijn volwassenheid en wil op een volwassen manier bejegend worden. Spreek ik tegen hem zoals ik tegen de meeste volwassenen spreek, dan is de kans groot dat hij mij niet volledig begrijpt. Communicatieproblemen lopen als een rode draad door het leven van deze man. Talloze ruzies maakte hij al mee met familie, instanties en op zijn werk. Altijd was er dat onbegrip. Hij was te anders, mensen konden zich niet op hem afstemmen en hij niet op de mensen. Hoe communiceer ik met mensen als hij?
Succes door ervaring
Het afstemmen lukt mij wel. Dat komt doordat ik tien jaar ervaring heb als begeleider in de gehandicaptenzorg. Ik stel korte vragen zonder al te kinderlijk taalgebruik. Er ontstaat een open sfeer, waarin de man steeds enthousiaster zijn verhaal vertelt. En ook ik voel mijn enthousiasme groeien met ieder woord dat hij zegt.
De brug van woorden
Het verhaal verschijnt in B1-taal in het tijdschrift. Zijn begeleider helpt hem het te lezen. Hij is er enthousiast over. Ik heb een van mijn meest inspirerende en dankbare opdrachten ooit achter de rug. Als schrijver wil ik bruggen bouwen tussen mensen. Als bouwstenen gebruik ik woorden. Ik hoop dat deze brug mijn geïnterviewde en de complexe moderne wereld een stukje dichter bij elkaar brengt.
