Het is begin jaren 90 als ik met een vriendin in de kroeg iets zit te drinken na de film. Juist op het moment dat ik wil vertrekken, komt één van haar vrienden bij ons zitten. Ik ben onder de indruk: een Echte Kunstenaar! Het wordt later en later, de laatste ronde breekt aan. De vriend stelt voor naar een café te gaan dat nog open is. ‘Nee,’ zeg ik braafjes. ‘Ik ga slapen, ik moet morgen weer vroeg op.’ ‘Waarom blijf je niet, je hebt het toch naar je zin?’ vraagt de kunstschilder. Maar ik ben verstandig en ga naar huis. Ik spring niet uit de band. Geheel passend bij het opvoedkundig motto ‘rust, reinheid en regelmaat’ dat de consultatiebureaus in die jaren prediken. En toch knaagt er iets. De stem van de kunstenaar echoot nog lang na in het hoofd van het timide meisje dat ik toen was.
Scheppen is scheiden
Dat bleue, verlegen meisje ben ik niet meer. En het is niet echt een bewuste keuze, maar mijn leven is de laatste jaren verre van voorspelbaar. Toch ben ik een groot fan van regelmaat en een vast ritme. Vooral in mijn schrijfwerk. Eén van de eerste dingen die ik doe bij een herschrijving is structuur aanbrengen. Scheppen is scheiden, hoorde ik een theoloog eens zeggen. In het scheppingsverhaal brengt God orde in de chaos aan. Dat doet hij door de hemel van de aarde te scheiden. En de aarde van het water. Het resultaat is schepping. Creatie. Zo is het ook met teksten. Een strakke, voorspelbare indeling met duidelijke tussenkopjes biedt houvast. En korte, helder opgebouwde zinnen zorgen voor een rustige ademhaling. Dit in tegenstelling tot meanderende grindpadzinnen vol complexe wendingen, die de bloedsomloop van je lezer gevaarlijk sneller laten stromen.
Hartkloppingen
Het mooie is: dankzij die rust, reinheid en regelmaat in de opbouw van je tekst kun je inhoudelijk juist uitpakken. Je bezorgt je lezer geen hartkloppingen doordat je tekst slecht gestructureerd is – nee, die hartkloppingen zijn het gevolg van de verrassende woordspelingen, klare taal en pakkende slotzinnen in jouw tekst. Ritme lijkt saai, maar in teksten is voorspelbaarheid prettig. De lezer weet waar hij aan toe is. Laat hem maar rustig onderuitzakken in zijn stoel. En bezorg hem op de juiste momenten een aangename schok. Dát is de taak van een excellente tekstschrijver.
Terug naar het café …
Het is ruim 25 jaar later en ik zit in de kroeg met een collega. Het is al laat, maar dat boeit ons niet: we zitten middenin een brainstorm over een pr-campagne. De creativiteit stroomt. Het bier overigens ook. Maar morgenochtend zit ik achter mijn bureau en ligt er een fantastisch concept, dat ik ruim voor de deadline inlever. Voor mij is een regelmatige dosis adrenaline onmisbaar. Zowel in mijn werk als daarbuiten.
Deze blog verscheen eerder als column in Tekstblad 1 – 2018
