‘De innerlijke criticus de baas’ is de titel van een workshop die Nicole Baars op 28 september gaf aan een tiental Tekstnet-leden. De groep ging aan de slag met die snoeiharde, interne stem die soms zo’n verlammende uitwerking heeft op je zelfbeeld. En op je werk. Hoe houd je hem in toom?
Daar zitten we dan, in een zaaltje aan de Kromme Nieuwegracht in het centrum van Utrecht. Elf vrouwen, elf tekstschrijvers. Klaar om onze innerlijke criticus eens helemaal binnenstebuiten te keren. Om met hem in gesprek te gaan. Of in gevecht, desnoods. Zodat we hem uiteindelijk de baas worden. Want dat moet toch? Die innerlijke criticus, dat is toch de vijand?
Zelfkritiek in vele gedaantes
Nicole Baars is neerlandicus en schrijftrainer en heeft zich gespecialiseerd in deze venijnige vorm van zelfkritiek. Ze begint de workshop met een uitleg over de psychologische achtergronden, waarbij ook meneer Freud om de hoek komt kijken.
Daarna moeten we zelf aan het werk. We vullen een vragenlijst in om te ontdekken in welke gedaante deze innerlijke criticus zich aan ieder van ons vertoont. Bij de een is hij meer een saboteur (Doe geen moeite, je zult nooit goed genoeg zijn), de ander kent hem beter als vernietiger (Jij bent volkomen overbodig), als perfectionist (Het kan nog beter), of als slavendrijver (Je moet tot het uiterste gaan).
Ach, eigenlijk hoeft Nicole ons niet te vertellen wat die innerlijke criticus allemaal zegt. Een rondje langs de deelnemers levert genoeg voorbeelden op:
,,Zo’n opdracht heb je nog nooit gedaan, dat kun je vast niet.’’
,,Je bent old school… laat dat nou aan jongeren over.’’
,,Je bent veel te jong voor deze opdracht. Je hebt te weinig ervaring.’’
,,Jij wil een boek schrijven? Zo. En wie zou dat dan willen lezen?’’
,,Voor jou tien andere tekstschrijvers. Waarom zouden ze jou kiezen?’’
Een stevig gesprek
Wie de innerlijke criticus is en wat hij zoal zegt, dat weten we dus wel. En ook, dat hij een ster is in het vergelijken. ,,Hij ziet altijd mensen die het beter doen, meer bereikt hebben of meer talent hebben dan jij,’’ legt Nicole uit.
Maar hoe ga je met hem om? Moeten we hem de tent uitvechten? En hoe doe je dat? Nicole geeft ons de opdracht om eerst maar eens een stevig gesprek te voeren met deze lastige meneer. Dat doen we door een dialoog te schrijven tussen de twee ‘ikken’ die iedereen in zich draagt: de ontspannen, open, vriendelijke ik en de harde, zelf-veroordelende ik. Dat werkt heel verhelderend, merken we tijdens het naspelen en voorlezen van deze dialogen. ,,Je helpt me niet door te zeggen dat ik alles altijd verkeerd doe’’, zegt een van ons tegen haar eigen innerlijke criticus. ,,Daarmee brand je me helemaal af.’’
Onhandige vriend
,,Niet vechten dus, maar práten met je interne criticus,’’ legt Nicole uit. ,, Zie hem niet als een vijand, want hij wil alleen maar helpen. Hij is meer een onhandige vriend, die het beste met je voorheeft maar het wat onaardig zegt. Je kunt hem omvormen tot een coach, die met jou kijkt welke praktische, concrete stappen je kunt zetten om verder te komen.’’ Met andere woorden: maak onderscheid tussen zelfkritiek en zelfevaluatie. Die eerste is hard en veroordelend, de tweede mild en opbouwend.
Pippi Langkous
,,Een middag vol eyeopeners’’, concluderen we na afloop. Nicole heeft ons geleerd liefdevoller naar onszelf te kijken. ,,Van innerlijke criticus naar innerlijke coach,’’ zo vat een van ons het samen.
En laten we ook de oneliners van vanmiddag niet vergeten: ,,Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk wel dat ik het kan.’’ Een uitspraak van Pippi Langkous. Of die van Loesje, zo mogelijk nóg mooier: ,,Je moet niet alles geloven wat je denkt.’’
Waarvan akte. We hangen ze in grote letters boven ons bureau!
Op de website www.omgaanmetzelfkritiek.nl van Nicole Baars kun je je inschrijven voor haar blog, dat tweewekelijks verschijnt.
Dit verslag is geschreven door Saskia Lensink (LensinkTekst).
Geef een antwoord