Ehm. En toen was ik stil. Na de vraag ‘hoe doe jij dat nou, een goede tekst schrijven’ stond ik met een mond vol tanden. Alsof ik een standaard werkwijze zou hebben voor alle teksten die ik schrijf. Het ultieme recept, daar ben ik nog steeds naar op zoek. Toch liet de kwestie me niet los. Bestaan er tekstrecepten? Is schrijven net als koken?
Vraagt iemand me om binnen een half uur wat losse aantekeningen tot een korte tekst te verwerken, dan is dat alsof ik het verzoek krijg binnen 30 minuten een simpele pasta op tafel te zetten. Ik kijk in voorraadrek, koelkast en diepvries en gebruik de spaghetti, ui, tomaten en prei die er liggen. Tijd om een recept te zoeken en boodschappen te doen heb ik niet, toch komt er een versbereide en smakelijke maaltijd op tafel. Prima voor een doordeweekse dag.
Zo komt die snelle tekst ook tot stand. Meteen aan de slag met aantekeningen rangschikken en beslissen wat ik wel en niet gebruik. Zorgen voor goed lopende zinnen, een aansprekende titel en tussenkopjes. Tot slot het verhaal nalezen op typefoutjes en klaar is Kees. Keurig alle informatie voor de lezer op een rijtje, simpel en overzichtelijk. Heel geschikt voor een kort nieuwsbericht.
Vijfgangendiner
Voor een groot artikel of een heel magazine kun je mijn manier van werken beter vergelijken met de bereiding van een vijfgangendiner. Ik vraag naar gastenlijst en dieetwensen. We bespreken ideeën voor een thema en ik blader door kookboeken en receptenpagina’s op internet. Uiteindelijk rollen er een paar menu’s uit en soms maak ik een gerecht op proef, om in klein comité te beslissen of dit de goede smaakrichting is. Dan begint het echte werk. Ik scharrel de ingrediënten bij elkaar bij verschillende speciaalzaken en moet nog een keer terug omdat ze niet alles hebben. Dan de bruikbare onderdelen scheiden van de rest. Wel het sap van de sinaasappels bewaren, niet de schillen. Stap voor stap komt elk gerecht af.
Ook een grote schrijfklus vereist veel denkwerk vooraf. Welke informatie opzoeken, wie interviewen? Past hier een artikel, een interview of creatieve vorm als een reisverslag het best? Misschien kan ik uit mijn portfolio een paar voorbeelden laten zien zodat de klant de stijl kiest die hem aanspreekt. Dan een eerste versie schrijven en de feedback afwachten. Soms weer op zoek naar nieuwe informatie omdat de bronnen tegenvielen. Geen moeite is te veel, het gaat immers om een belangrijke verhaal.
Tekstrecept
Ja, schrijven is voor mij net zoiets als koken. Als tekstschrijver ben ik een soort chef-kok en in mijn keuken vind je pen, papier, memoblaadjes en computer. Al lezend, denkend, pratend, schrijvend, schrappend en herschrijvend bereid ik een simpele daghap of een feestmaal. Net als in de keuken bepalen expertise en aandacht, samen met ingrediënten en een vleugje magie, het eindresultaat. Schrijven heeft wel een groot voordeel boven koken: ben ik nog niet helemaal tevreden, dan kan ik tot de deadline de woorden eindeloos opnieuw rangschikken. Dat hoef ik met tomaat of sinaasappels niet te proberen.
Het ultieme tekstrecept heb ik nog niet gevonden. Wel heb ik een antwoord paraat als iemand me nu vraagt hoe ik mijn teksten schrijf, dan vraag ik: wat wil je eten?
Foto: Icons8 Team op Unsplash
Mooi uitgewerkte metafoor. Chapeau!
Bedankt, Ben.
Goede vergelijking Annemarie. Geeft een mooi weerwoord voor mensen die zeggen: ‘Zo’n eenvoudig interview, haal jij daar eigenlijk niet je neus voor op?’ Nee dus, ook al sta ik vaak in de keuken voor een vijfgangendiner, soms moet er gewoon een snelle hap op tafel komen en dat moet ook smakelijk zijn. Het biedt ook meteen een verantwoording voor mijn uurtarief. Van een chef verwacht je betere kwaliteit dan van een gaarkeukenkok, met de bijbehorende prijs, ook voor een daghap. Heerlijke column, ik ga nog even verder denken over deze bruikbare metafoor.