Moet je als tekstschrijver perfect weten hoe je iets schrijft? Nee hoor, als je maar weet wat je weet en wat je beter even kunt opzoeken. Dat leerde ik tijdens mijn studie Geschiedenis. Want daar leer je schrijven.
Het Groene Boekje
In het propedeusejaar aan de Universiteit van Amsterdam deed ik een onderzoek naar de kruistochten vanuit het perspectief van moslims in het Midden-Oosten. Ik had er mijn best op gedaan en was tevreden over het verhaal. Vol verwachting schoof ik aan bij de professor Middeleeuwen om mijn eerste historische schrijfsel te bespreken.
‘Kent u het Groene Boekje?’, vroeg hij. Nee daar had ik nog nooit van gehoord. De prof liep voor me uit naar de bibliotheek van het instituut en wees me op een plankje woordenboeken en aanverwanten.
Taalfouten leiden af
Mijn eerstejaarsscriptie bleek zo slecht geschreven en gespeld dat hij het vertikte om verder te lezen. Ik was hevig teleurgesteld dat we niet aan de inhoud van mijn onderzoek waren toegekomen. Een goede les: als de lezer wordt afgeleid door taalfouten, komt de boodschap niet aan.
De rest van mijn studie liet ik teksten controleren door een vriendin die daar meer kaas van had gegeten en gaandeweg leerde ik zelf ook beter schrijven. Wie had ooit gedacht dat ik er later mijn brood mee zou verdienen?
Schrijfwijzer van Renkema
Toch kan ik dat schrijven nog steeds niet zonder hulpmiddelen. Het verschil tussen hen en hun blijft een lastige. Jarenlang zat er een geeltje in mijn exemplaar van de Schrijfwijzer van Renkema bij de betreffende pagina. Want zelfs het bijbehorende paginanummer kon ik niet onthouden. Maar dat ik het telkens weer moest checken, dat wist ik dondersgoed. Daarin ben ik trouwens niet de enige. In 2017 was hen/hun de meest opgezochte taalkwestie op de site van Onze Taal.
Inmiddels vind ik de meeste taaltwijfels het snelst digitaal. De Dikke Van Dale staat te verstoffen* in de kast. Mijn exemplaren van de stijlboeken van NRC Handelsblad en de Volkskrant zijn inmiddels verouderd. Ik doe ze niet weg, ze horen bij het behang van mijn tekstschrijverswerkplek. En herinneren me eraan dat ik sommige taalkwesties echt moet opzoeken. Telkens weer.
Durf te vragen
Bij twijfel altijd opzoeken is het devies. Kom je er niet uit, dan kun je het ook vragen. Bij de taaladvieslijn of natuurlijk via het onvolprezen forum van Tekstnet (alleen voor leden).
Hieronder een lijstje websites waar ik regelmatig kom. Vul je aan?
- De officiële woordenlijst. Het Groene Boekje, maar dan digitaal. Wel zo handig.
- Allerlei twijfelgevallen worden snel opgelost op deze site met taaladvies. Met concrete voorbeelden.
- Nog meer taaladvies via de site van Onze Taal, met een telefonische hulpdienst als je er nog niet uitkomt.
- Op zoek naar een synoniem voor veelgebruikte woorden.
- Is een woord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig? Een must voor verwijzingen, in strijd tegen de haar-ziekte.
- De Financiële Begrippenlijst, omdat ik veel voor dergelijke opdrachtgevers werk.
- ………………….
* Het woord verstoffen is kennelijk ook geschiedenis. Het staat nog wel in mijn Van Dale, maar niet in het digitale Groene Boekje. Een reden om oude woordenboeken toch niet weg te doen.
Over de auteur
Reacties
Heel herkenbaar Christine! Voor mij is ‘ervan uitgaan’ zo’n steeds terugkerend struikelblok. En ja, ik heb het maar weer even opgezocht voor deze reactie.
Verstoffen niet in de Woordenlijst, wat een misser! ik heb het even nagekeken: het heeft er nooit ingestaan, niet in 1914, niet in 1954, niet in 1990! Wel verstoffelijken.
En toch: waarom kunnen/mogen/willen/durven wij niet wat Multatuli en Couperus en Nescio wel deden??? Om over sommige andere notoire maar als schrijvers minder bekende spellingafwijkers nog maar te zwijgen? Wanneer leert dit volk af om elkaar af te rekenen op ongerechtigheden die dat alleen maar zijn omdat ooit totaal oncreatieve mensen hun willekeurige inzichten tot dictaten hebben weten te maken?
Hoe goed? Donders goed!
Hi Christine,
Die website om het snel woordgeslacht op te zoeken, kende ik nog niet. Dankjewel, hij staat nu bij mijn favorieten.
Leuk stuk! En inderdaad, als tekstschrijver kun je niet de spelling van ieder woord uit je hoofd kennen, zoals juristen ook niet het hele wetboek kunnen opdreunen. Als je maar weet wanneer het tijd is om iets op te zoeken.
Zeker herkenbaar! Gebruiken jullie de website van Onze Taal weleens? Zo ja/nee, waarom wel of niet?
Jazeker die site gebruik ik vaak. Ik zet hem erbij.
Beterspellen.nl is wat mij betreft ook een aanrader. Leuk onderdeel vormt de Dagelijkse Test, waarmee je je kennis van de Nederlandse spelling kunt toetsen en verbeteren aan de hand van vier spellingvragen op drie verschillende niveaus.
Ja die dagelijkse test doe ik ook weer sinds kort. Gelukkig haal ik meestal 100% groen.