Ik zag een grappig filmpje op Instagram. Leerlingen schreven voor meester Freek een stappenplan om een boterham met pindakaas te smeren. Hij volgde hun instructies letterlijk op. Hij stak het mes dwars door het deksel, veegde het brood langs de pot en graaide met zijn vingers in de pindakaas. De klas lag dubbel van het lachen.
De video laat het goed zien: soms is een tekst te kort door de bocht. Veel schrijftips gaan over bondig schrijven. Maar staat er te weinig? Dan ontstaat er verwarring. Of, zoals meester Freek zou zeggen: dan wordt het een kliederboel.
De valkuil van een specialisatie
De kinderen gingen er te veel vanuit dat meester Freek wel begreep wat ze bedoelden. Tekstschrijvers met een specialisatie kunnen tegen hetzelfde probleem aanlopen. Hoe meer je weet, hoe moeilijker het wordt om je te verplaatsen in lezers die minder van het onderwerp weten. Hierdoor sla je sneller stappen over in je tekst.
Denk aan een medische uitleg die vakgenoten prima begrijpen, maar voor patiënten abracadabra is. Of een onboardingdocument vol arbowet- en regelgeving dat hr-medewerkers goed snappen, maar waarin nieuwe medewerkers het spoor bijster raken.
Frisse blik boven diepgaande kennis
Heb je geen specialisatie? Dan heb je hier juist een voordeel: de frisse blik. Je stelt onbevangen vragen tijdens een briefingsgesprek of interview en vermijdt vakjargon. Je ziet sneller welke vragen lezers kunnen hebben en waar uitleg voor potentiële klanten ontbreekt.
Laatst deed ik een schrijfklus waarbij ik leden moest wijzen op het belang om hun abonnement tijdig te verlengen. Door mijn vragen bleek dat de vervaldatum wel op het fysieke ledenpasje stond, maar ontbrak in het online portaal. Typisch zo’n detail dat insiders over het hoofd kunnen zien. De opdrachtgever voegde het digitaal meteen toe, want voor zijn klanten is dit belangrijke informatie.
Nieuwsgierig van aard
Ik heb nooit de behoefte gehad om me te specialiseren. In mijn journalistieke tijd dook ik graag in uiteenlopende onderwerpen: van een gedwongen verhuizing van de stadscamping tot het ontrafelen van een ingewikkelde gemeentelijke begroting. Als freelance tekstschrijver is dat niet anders. Ik verdiep me bijvoorbeeld met plezier in de sociale wet- en regelgeving voor een artikel over sociale premies. Ja echt: met plezier. Ik vind het leuk om dit soort complexe onderwerpen helder op papier te krijgen.
De markt duwt naar niche
Helaas zie ik op het forum van Tekstnet en elders steeds vaker oproepen als: ‘Tekstschrijver gezocht die schrijft over de zorg, een hr-achtergrond heeft of thuis is in het hoger onderwijs.’ Als generalist word ik door deze potentiële opdrachtgevers bij voorbaat overgeslagen. Niet altijd terecht, maar lastig is het wel: er moet bij mij immers ook gewoon brood op de plank komen. Het liefst mét pindakaas.
Vertel over je meerwaarde als generalist
Hoog tijd om het beeld bij deze opdrachtgevers te kantelen. En een oproep aan mezelf (en mijn mede-generalisten): laat je niet afschrikken door het idee dat je ‘niet specialistisch genoeg’ bent. Reageer wel op dit soort oproepen als ze je leuk lijken. Je kunt je snel en grondig verdiepen in complexe onderwerpen. Misschien heb je zelfs al een paar relevante artikelen op je naam staan. Bovendien heb je een extra pluspunt: je frisse blik. Die helpt om de boodschap helder over te brengen en voorkomt dat de tekst, net als de boterham van meester Freek, een kliederboel wordt.
De afbeelding is gemaakt met behulp van Canva AI/ChatGPT
