Citaat
Aanhalingstekens plaatsen we voor en achter een citaat, zonder spatie ertussen. Daarvoor gebruikt men steeds meer de enkele aanhalingstekens. Een leesteken (punt, komma, uitroepteken of vraagteken) wordt voor ‘aanhalingstekens sluiten’ geplaatst als dat bij het citaat hoort.
- Jan zei: ‘Piet is gek.’
- ‘Jan’, zei Piet, ‘is gek.’
- ‘Jan is gek’, zei Piet.
- Hij riep: ‘Is vader thuis?’
- ‘Jan,’ zei Piet, ‘die is pas gek!’
- ‘Heeft hij een glaasje te veel gedronken?’ vroeg José.
- Zei hij: ‘Ik word wel honderd jaar.’?
- Renkema (2002) constateert : ’Aanhalingstekens worden niet gebruikt bij het weergeven van gedachten.’
- Jan dacht: die is helemaal mesjokke.
Bijzondere betekenis
Ook gebruiken we aanhalingstekens als we een woord in een ‘bijzondere’ betekenis gebruiken. Ook in dat geval zien we een voorkeur voor de enkele aanhalingstekens. Om verwarring te voorkomen worden binnen citaten dat soort woorden gemarkeerd met dubbele aanhalingstekens. Dat komt overeen met het gebruikelijke quote-gebaar in mondelinge communicatie: twee keer bewegen van gekromde middel- en wijsvingers op ooghoogte.
- Hij kreeg een wel heel ‘speciale’ behandeling.
- Piet vertelde: ‘Onze nieuwe medewerker kreeg een “speciale” behandeling.’
Enkele of dubbele aanhalingstekens
Elke opdrachtgever heeft zo zijn eigen voorkeuren. Vaak is dat vastgelegd in de huisstijl. Renkema adviseert in 2002 (blz. 382) nog dubbele aanhalingstekens voor citaten en enkele voor woorden met een speciale status. De adviesdienst van Onze Taal ondersteunt die visie. De Stijlwijzer van de Volkskrant wil enkele voor zowel citaten als woorden in een bijzondere betekenis. De Nederlandse Taalunie signaleert deze trend naar verenkeling, maar vindt vooral een consequente toepassing van belang.
Meer lezen
- Enkele of dubbele aanhalingstekens
- Volgorde komma – aanhalingsteken
- Volgorde punt – aanhalingsteken
- Onze Taal over aanhalingstekens
- Aanhalingstekens in andere talen
- Renkema, Jan (2012). Schrijfwijzer
Tekst: Joost Scheifes